Rogownica jednokwiatowa
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | goździkopodobne | ||
| Rząd | goździkowce | ||
| Rodzina | goździkowate | ||
| Rodzaj | rogownica | ||
| Gatunek | rogownica jednokwiatowa | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cerastium uniflorum Clairv. Man. Herbor. Suisse 147 1811[3] | |||
| |||
Rogownica jednokwiatowa[4] (Cerastium uniflorum Clairv.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w niektórych górach Europy – w Alpach, które są głównym centrum jej występowania, w Karpatach i na pojedynczych stanowiskach na Półwyspie Bałkańskim. W Polsce jedynym obszarem jej występowania są Tatry Wysokie i występuje tu na nielicznych stanowiskach. W 2002 r. potwierdzone zostało jej występowanie na następujących stanowiskach: Zawrat, Wołowa Turnia, Wielka Buczynowa Turnia, Rysy, Niżnie Rysy, Mięguszowiecki Szczyt Pośredni, Mięguszowiecki Szczyt, Krzyżne, Kozi Wierch, Zadni Granat[5].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina darniowa lub kępkowa o wysokości 4–10 cm[6].
- Łodyga
- Podnosząca się, gęsto owłosiona. Brak pędów płonnych[6].
- Liście
- Jajowate lub eliptyczne, o długości 5–15 mm i szerokości 4–6 mm. Pokryte są gęsto dość krótkimi włosami, są miękkie i przeważnie nieogruczolone. Ich długość jest 2-3 razy większa od szerokości. Podsadki mają wąskolancetowaty kształt i nie są obłonione[7].
- Kwiaty
- Zazwyczaj występuje pojedynczy, duży kwiat na szczycie łodygi (stąd gatunkowa nazwa rośliny). Czasami zdarzają się 2–3 kwiaty na jednej łodydze. Kwiat 5-krotny o białych, wciętych do 1/3 długości płatkach korony, 10 pręcikach i jednym słupku z 5 szyjkami. Płatki mają długość 8–11 mm, działki kielicha są dwukrotnie mniejsze[7][6].
- Owoc
- Zgięte, 10-ząbkowe torebki zawierające brązowe nasiona o długości 1,5–2 mm[6].
Biologia i ekologia
- Bylina, chamefit. Kwitnie od lipca do września[6].
- Oreofit, jedna z najbardziej wysokogórskich roślin. W Tatrach występuje jedynie w najwyższych ich partiach – w piętrze halnym i turniowym, przy czym głównym obszarem jej występowania jest najwyższe piętro turniowe. Rośnie na piargach i skałach, wyłącznie na podłożu granitowym[6].
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Androsacetalia alpinae[8]
- Liczba chromosomów 2n = 36[5].
Zagrożenia i ochrona
Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii VU (narażony)[9]. Tę samą kategorię otrzymał na polskiej czerwonej liście[10].
Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-27].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b c d e f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
