Kościół św. Filipa z Agiry w Żebbuġ
![]() | Ten artykuł dotyczy kościoła parafialnego w Ħaż-Żebbuġ na Malcie. Zobacz też: kościół parafialny w Iż-Żebbuġ na Gozo. |
Kościół parafialny | |||||||||||||
![]() | |||||||||||||
Państwo |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||
Adres | Misraħ San Filippu, Ħaż-Żebbuġ, ZBG 1010[1] | ||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||
Kościół | rzymskokatolicki | ||||||||||||
Archidiecezja | |||||||||||||
Wezwanie | św. Filipa z Agiry | ||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | 12 maja (wg kalendarza liturgicznego); | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Malty ![]() | |||||||||||||
![]() | |||||||||||||
| |||||||||||||
Strona internetowa |
Kościół świętego Filipa z Agiry (malt. Knisja ta' San Filippu t' Aġġira, ang. Church of St Philip of Agira) – rzymskokatolicki kościół parafialny w miejscowości Ħaż-Żebbuġ na Malcie.
Historia
Pierwszy kościół
Pierwszy kościół został zbudowany w 1380 na ziemi należącej do Filippo de Catania, „il-Kataniż”[2], sycylijskiego przedsiębiorcy, który również sfinansował samą budowę. Teren ten leżał pomiędzy trzema małymi osadami, znanymi jako Ħal Muxi, Ħal Dwin i Ħal Mula. Z biegiem czasu osady te scaliły się do kształtu dzisiejszego Ħaż-Żebbuġ. Budowa tej średniowiecznej świątyni została ukończona w 1412. W pierwszej połowie XV wieku kościół miał już status parafialnego[3], w 1436 wymieniony został przez biskupa Senatore de Mello jako jeden z 12 kościołów parafialnych na Malcie[4].
Kościół dzisiejszy
Po Wielkim Oblężeniu mieszkańcy Żebbuġ uznali, że należy zbudować większy kościół, który zastąpiłby, już za małą, dotychczasową świątynię. Aktualnie istniejący kościół zbudowany został w latach 1599–1632 do planów przypisywanych Vittorio Cassarowi; w 1660 został powiększony przez architekta Tommaso Dingli. Mówi się, że ten sam architekt pracował nad rzeźbą stalli[4]. Nowy kościół został poświęcony 13 maja 1729[5]. W 1913 dodane zostały nawy boczne[4].
Fasada kościoła
Kościół ma dwuwieżową, wielopoziomową fasadę, ograniczoną dwoma dzwonnicami.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Malta_-_Zebbug_-_Misrah_San_Filep_-_Parish_Church_03_ies.jpg/150px-Malta_-_Zebbug_-_Misrah_San_Filep_-_Parish_Church_03_ies.jpg)
Niższa część elewacji, uważana za najstarszą, ma serię płaskich toskańskich pilastrów, które dzielą całą konstrukcję na trzy przęsła. Dwa boczne mają prostokątne otwory drzwiowe, zamknięte zaokrąglonym frontonem i niszą z naturalnej wielkości figurą. Na drugim poziomie układ nisz się powtarza, kończąc się szeroką prostą entablaturą. Ponad wszystkim górują dwie kwadratowe dzwonnice[6].
Środkowa zatoka koncentruje uwagę patrzącego. Zawiera balkon z balustradą, który jest podtrzymywany przez dwie okrągłe kolumny i dwie esownice. Zatoka zwieńczona jest przerywanym frontonem i krzyżem[6].
Dzieła sztuki
Tytularna figura św. Filipa z Agiry wykonana jest ze srebra. W 1860 mieszkańcy Żebbuġ rozpoczęli zbiórkę pieniędzy, przeznaczonych na jej zakupienie. Zebrana suma była tak duża, że zdecydowano wykonać statuę pokrytą srebrem, a nie, jak zazwyczaj bywało, jedynie drewnianą. Wykonawcą figury był Luigi Fontana, który ukończył ją w 1864, a którą następnie przewieziono została do Watykanu, gdzie została przedstawiona papieżowi Piusowi IX, i przez niego poświęcona[2][4]. Statua określana jest przez znawców jako najładniejsza w swoim rodzaju na Malcie[2]. 18 października 2013 rozpoczęto gruntowną renowację figury. Prace zakończone zostały 25 kwietnia 2014, i dziś, przywrócona do pierwotnej świetności, zajmuje właściwe jej miejsce w świątyni[7].
W kościele znajdują się również wspaniałe malowidła. Luca Garnier jest wykonawcą tytularnego obrazu, umieszczonego nad ołtarzem głównym. Przedstawia on św. Filipa z Agiry dokonującego cudu nad opętanym człowiekiem. Dwa wspaniałe murale, autorstwa Francesco Zahry, XVIII-wiecznego artysty ze szkoły Favraya, określane przez krytyków jako jego najlepsze prace, zdobią też ściany świątyni[2]. Wśród innych prac znajdują się dzieła Guido Reniego oraz Antonio Sciortino, pochodzącego z Żebbuġ[4][8].
Święto patronalne
Święto patrona kościoła obchodzone jest w drugą niedzielę czerwca, choć w kalendarzu liturgicznym przypada 12 maja[2]. Dużą atrakcją festynu są pokazy fajerwerków, jak również procesja ze statuą oraz orkiestry dęte, grające wesołe marsze[8].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
Kościół umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (NICPMI) pod nr 2224[6].
Zobacz też
Wykaz literatury uzupełniającej: Kościół św. Filipa z Agiry w Żebbuġ.
Przypisy
- ↑ San Filippu ta' Aġġira. Quddies.com.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-11)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Żebbuġ, Malta. Cassatella De.Co. [dostęp 2018-09-06]. (ang.).
- ↑ Ħaż-Żebbuġ. The Church in Malta. [dostęp 2018-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-06)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Christine Tanti: Żebbuġ Parish Church - St Philip of Agira - Virtual Tour. maltain360.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-11)]. (ang.).
- ↑ John Scerri: Żebbuġ. malta-canada.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ a b c Parish Church of Saint Philip of Aggira. NICPMI, 2014-03-24. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-05)]. (ang.).
- ↑ Joseph Mizzi: Żebbuġ’s silver statue of St Philip is restored to its original glory. [w:] Times of Malta [on-line]. 2014-06-08. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-19)]. (ang.).
- ↑ a b Żebbuġ. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-25)]. (ang.).
- p
- d
- e
Archidiecezja maltańska |
|
---|---|
Diecezja Gozo |
- Katedry pogrubiono