Gnathovorax

Gnathovorax
Pacheco et al, 2019
Okres istnienia: karnik PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 237/227 237/227
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Infrarząd	Herrerasauria
Rodzina	herrerazaury
Rodzaj	Gnathovorax
Gatunki
Gnathovorax cabreirai

Gnathovorax – rodzaj wczesnego, wymarłego dinozaura z rodziny Herrerasauridae^[1].

Historia

Znaleziony na południu Brazylii świetnie zachowany holotypowy szkielet oznaczono symbolem CAPPA/UFSM 0009. Znajduje się on w Centro de Apoio à Pesquisa Paleontológica da Quarta Colônia Uniwersytetu Federalnego w Santa Maria. Pacheco i współpracownicy byli pod wrażeniem stopnia zachowania szczątków, wśród których ostały się skamieniałe pozostałości tkanek miękkich w obrębie głowy. Na ich podstawie zespół Pacheca opisał w 2019 w czasopiśmie „PeerJ” nowy rodzaj i gatunek dinozaura^[1].

Budowa

Do cech charakterystycznych zwierzęcia w obrębie głowy zaliczają się następujące autapomorfie^[1]:

• 3 zęby kości przedszczękowej
• dodatkowy owalny otwór na połączeniu kości szczękowej i przedszczękowej, położony grzbietowo w stosunku do większego odeń otworu podnozdrzowego
• w przeciwieństwie do poprzedniego nieobecność otworu promaxillary fenestra
• w dole przedoczodołowym kości szczękowej obecne dwie dobrze odgraniczone blaszki
• kość łzowa o smukłej gałęzi sięgającej prawie środka oczodołu
• kość potyliczna górna (supraoccipital) trapezoidalnego kształtu
• pewne cechy połączenia za pomocą szwu kości potylicznej podstawowej z parabasisphenoid, kształtu litery V.

Natomiast w obrębie szkieletu pozaczaszkowego autory proponują następujące cechy diagnostyczne^[1]:

• wyrostki poprzeczne ostatnich kręgów grzbietowych nie kontaktujące się z kością biodrową
• szeroki dalszy koniec łopatki
• szerokie entecondyle i ectepicondyle, czyli nadkłykcie dalszego końca kości ramiennej
• sinusoidalny brzeg boczny kości łonowej, niewgłębionej na jej dalszym końcu
• otwór w kości kulszowej
• nieobecność guza ogonowo-przyśrodkowego na kości udowej
• kość piszczelowa osiągająca 0,9 długości kości udowej
• 3 paliczki budujące V palec stopy^[1].

Systematyka

Nowy rodzaj zaliczony został do rodziny Herrerasauridae^[1].

Pacheco i współpracownicy ukuli nową nazwę rodzajową od gnathos oznaczającego po grecku szczękę/żuchwę, łacińskiego voro oznaczającego pożeram wraz z końcówkę −āx znaczącą skłonny. Nazwie tej towarzyszy epitet gatunkowy mający honorować wedle autorów opisu zwierzęcia paleontologa nazwiskiem Sérgio Furtado Cabreira, który znalazł szkielet^[1].

Autorzy opisu rodzaju zaprezentowali następujący kladogram^[1] (znacznie uproszczono):

Rozmieszczenie geograficzne

Skamieniałości nowego rodzaju znaleziono w Ameryce Południowej, na południu Brazylii, pośród pozostałości innych zwierząt takich jak rynchozaury czy cynodonty. Jako miejsce typowe wskazano 29°37′52″S; 53°27′02″W, opisując je jako Marchezan w gminie São João do Polêsine leżącej w stanie Rio Grande do Sul w Brazylii^[1].

Znajduje się tam formacja Santa Maria, zaliczana do Candelária Sequence w obrębie basenu sedymentacyjnego Paraná. Budujące ją skały powstały 233,23 ± 0,73 miliona lat temu, a więc w środkowym karniku^[1].

Przypisy